-
1 spatium
ī n.1) пространство, протяжение ( castrorum C); простор, место (s. non erat agitandi equos Nep)2) величина, размеры (colli O; elephantis Lcn); длина ( viae O)in s. trahere O — вытягивать (растягивать) в длинуin s. fugere O — бежать прямо3) расстояние, промежуток ( inter muros L); отрезок, путь (s. longum itineris Cs)aequo spatio abesse (distare) ab aliquā re Cs etc. — находиться на равном расстоянии от чего-л.s. propinquitatis Cs — небольшое (близкое) расстояниеvitale s. CC, тж. s. aetatis Pl, aevi O и vitae O, PM — жизненный путьaddere in spatia V, Sil и spatia corripere V, Su — ускорить прохождение пути4) ристалище, ипподром ( in spatio decurrere C)extremum ( supremum) s. Su — конец ристалища6) промежуток времени, время, период, срок (s. triginta dierum C)perexiguo intermisso spatio Cs или spatio minimo interposito Pt — по прошествии короткого времени, после коротенькой паузыsex dies spatii ad aliquam rem conficiendam postulare Cs — требовать шестидневного срока для совершения чего-л.s. praeteriti temporis C — прошлое, минувшееs. animo dare QC — дать срок для размышленияirae s. dare L, Sen — дать остыть гневуrequiem spatiumque furori petere V — просить передышки, чтобы дать улечься страстиextremum s. vitae J — предел жизни, кончинаspatio pugnae defatigati Cs — утомлённые долгой битвой; ноpugnae s. dare QC — сделать перерыв в битве7) мера, размер, количество (trochaeus eodem spatio est quo choreus C) -
2 apto
āvī, ātum, āre [ aptus ]1) прилаживать, пригонять ( aliquid alicui)a. dextĕris enses H — хвататься правой рукой за мечиa. nervo sagittam V — прикладывать стрелу к тетивеa. digito anulum Su — надевать кольцо на палецa. bella modis citharae H — воспевать войны2) приводить в порядок, приводить в готовность, оснащать, снаряжать, снабжать, приготовлятьa. arma pugnae (ad pugnam) L — готовить оружие к боюa. ensem vaginā V — снабдить меч ножнамиa. classem velis V (abl.) — оснастить флот парусамиa. arma corpori или a. se armis L — вооружатьсяa. aliquid ad popularem delectationem Q — приспособить (предназначить) что-л. для народного развлечения -
3 auguror
ātus sum, ārī depon. [ augur ]1) исполнять обязанности авгура, делать авгурские наблюденияa. ex alītis involatu C — гадать по полёту птиц2) предвещать, предсказывать, пророчить ( annos belli Trojani C)3) предчувствовать, догадываться (futurae pugnae fortunam T; aliquid vultu alicujus QC)a. futura praelerĭtis PJ — предвидеть будущее на основании прошлогоquantum ego auguror (opinione или conjectura) C — насколько я могу догадываться, т. е. если я не ошибаюсь -
4 cessatio
cessātio, ōnis f. [ cesso ]1) мешканье, затягивание, медлительностьnon datur c. Pl — медлить нельзя2) бездействие, праздность3) покой4) прекращение ( pugnae AG)5) нахождение земли под паром Col -
5 comparatio
I onis f. [ comparo I ]1) приготовление ( veneni L); собирание, накопление ( divitiarum VM); приобретение ( novae amicitiae Sen): заготовка, скупка ( frumentorum PJ); подготовка (belli C; pugnae Hirt)c. criminis C — собирание материалов для обвинения (ср. comparatio II, 5.)2) представление ( testium C)II comparatio, onis f. [ comparo II ]1) сличение, сравнение, сопоставление (rerum, argumentorum Q; alicujus rei cum aliquā re C)sub (de. ex, in) comparatione или ad (per) comparationem rei alicujus C, Q, QC, Sen etc., тж. comparatione PM — в сравнении с чем-л.aliquam comparationem habere C — допускать известное сравнение, быть до некоторой степени сопоставимым2) испытание, сравнительное рассмотрение ( in comparationem se demittere Su)3) взаимное отношение, соотношениеsolis et lunae et quinque errantium ad eandem inter se comparationem est facta conversio C — взаимное положение солнца, луны и пяти планет вновь оказалось таким жеc. magnitudinem aut tollit aut deprĭmit Sen — в соотношении величина или исчезает, или уменьшается4) взаимное соглашение, договор (преим. при распределении руководящих постов в провинциях) ( provincia sine comparatione data L)5) рит.c. criminis C — сопоставление преступления с (благородным) побуждением6) грам. сравнительная степень Q -
6 concursatorius
concursātōrius, a, umотносящийся к отдельным или к авангардным стычкам ( pugnae Amm) -
7 credo
crēdo, didī, ditum, ere (арх. praes. conjct. creduam, creduas или creduis)1) вверять, поручать ( vitam et fortunas alicui LM)c. alicui summam belli L — возложить на кого-л. главное командованиеc. omnia consilia alicui Ter — поверять кому-л. все намерения (планы)2) давать взаймы (alicui pecuniam C, Sen)res credĭtae C — ссуда, вещь, данная в долг3) доверять, полагаться (utrumque vitium est et omnibus c. et nemini Sen)c. virtuti alicujus Sl — положиться на чью-л. доблестьse pugnae c. V — отважиться вступить в бойse Neptuno c. Pl — вверить себя Нептуну (т. е. отправиться в морское путешествие)c. aurum terrae Just — зарыть золото в землюse perfidis hostĭbus c. O — довериться вероломным врагамse pedibus c. Sil — пуститься бежать4) верить (potissimum Thucydidi credo Nep; c. alicui aliquid Pl или de re aliquā Pl, Nep, C; c. hoc esse factum Nep, Sl, C etc.)libenter homines id, quod volunt, credunt погов. Cs — люди охотно верят тому, чего они желаютCassandra non unquam credita Teucris V — Кассандра, которой тевкры никогда не верилиaliquem ad credendum ducere или impellere C — убедить кого-л.crederes victos L — можно было подумать, что они побежденыmihi crede (редко crede mihi) или credas mihi velim C etc. — поверь мне (= даю тебе честное слово)credor (= creditur mihi) O etc. — мне верятvix erat credendum Cs это было — малоправдоподобно5) верить, вероватьdeos c. Sen — верить в существование богов6) полагать, считать (c. aliquem esse praestantem virum L; c. aliquem Jovis filium QC)haud credo, sed certo scio Pl — не думаю, а доподлинно знаюcreditur Pythagorae auditorem fuisse Numam L — Нума был, как полагают, слушателем Пифагораerant, qui crederent sonitum tubae audiri T — были такие, которым чудился звук трубы; вводноcredo Pl, C etc. — (как я) полагаю, по моему мнению, думается мне (credo, misericors est Pl) -
8 decerpo
dē-cerpo, cerpsī, cerptum, ere [ carpo ]2) слегка посасывать ( apes decerpunt thymum PM); перен. прикасаться поцелуем (d. candida ora puellae V)3) брать, взять, урвать, присвоить (nihil sibi ex aliquā re d. C)decerptum esse ex aliquā re C — быть частицей (т. е. порождением) чего-л.4) стяжать, добывать ( decus primae pugnae Sil)fructūs ex aliquā re d. H — пожать плоды (извлечь пользу из) чего-л.5) отнимать (aliquid de gravitate C; nihil ex dignitate PJ); разрушать, уничтожить ( spes tantas Q) -
9 deditus
1. dēditus, a, umpart. pf. к dedodedita operā Pl, Ter etc. — умышленно, нарочно, с намерением или с нарочным ( epistulam mittere C)2. adj.преданный, пристрастившийся, предающийся (libidini C; studio litterarum C; somno ciboque T; in pugnae studio Lcr) -
10 desisto
dē-sisto, stitī, stitum, ere1) отступать, отступаться, отказываться ( aliquā re или ab и de aliquā re)d. accusatione C — отказаться от обвиненияd. ab defensione Cs — отказаться от обороны2) переставать, прекращать(ся) (d. labori St)d. pugnae (v. l. pugnā) V — прекратить сражение -
11 dextra
I (и dextera), ae f. [ dexter ]1) (sc. manus) правая рука, десницаdextram dare alicui V — протянуть кому-л. правую руку ( в знак дружбы)dextras jungere V — подать друг другу руки (т. е. установить дружеские отношения между собой)dextras mittere Nep, T (ferre Just) — дать друг другу словоdata d. V — данная рука, т. е. клятва, честное словоd. fidesque V — добросовестность, верность клятвеdextram alicui tendere (porrigere) C — протянуть кому-л. руку помощи2) (sc. pars) сторонаdextra Danuvio (dat.) Eutr — правее Дуная3) pl. бойцы, боевые отряды ( pugnae avĭdae dextrae Sil)4) борьбаcivilis d. Lcn — гражданская войнаII dextra, ōrum n. v. l. = dextera II III dextrā adv.справа, направо L, Su etc. -
12 evado
e-vādo, vāsī, vāsum, ere1) выходить (ex balneis C; undis V; in terram L; extra vallum L; superas ad auras V)3) доходить, добираться (primo Praeneste, inde Neapolin Su)ad conjecturam e. Pl — найти разгадку4) изливаться, впадать ( flumen evadit in mare QC)5) становиться, делаться (ex ganeone philosophus evasit VM)quod tu ejusmodi evasisti C — ибо таким ты вышел8) кончаться, заканчиваться, завершатьсяnescio, quorsum haec evasura sint C — не знаю, что из этого выйдет (чем это кончится)timeo, quorsum evades Ter — я со страхом жду, чем ты закончишь (свою речь)9) убегать, спасаться (ex manibus hostium L; e morbo, ex insidiis, ab judicibus C; pugnae V; periculo или e periculo L; per tela hostium L)10) всходить, взбираться, подыматься (ad summi fastigia culminis V; ardua L; in muros L)e. gradūs altos V — подняться по высоким ступеням12) уходить, убегать ( Catilina evasit C)e. vitam Ap — умереть -
13 eventus
ēventus, ūs m. [ evenio ]1)а) исход, конец, результат (pugnae, diei Cs); успех, удача ( pugnare dubio eventu L)2) приключение, случай (gravis e. O)ex eventu, non ex voluntate C — случайно, а не преднамеренно3) участь, удел, судьба ( navium suarum Cs) -
14 facies
faciēs, ēī f. [одного корня с facio ]1) внешний образ, наружность, внешность ( Homēri C); форма (urbis Sl; locorum O)qua facie est? Pl etc. — каков он на вид?2) образ, подобиеin faciem alicujus rei V, T, O — наподобие чего-л., подобно чему-л.non una pugnae f. erat T — сражение велось по-разному (различно)quae scelerum f.? V — что это за преступления?3) (мнимый) вид, (благовидный) предлогfacie alicujus rei T — под предлогом (под видом) чего-л.4) лицо, лик (rubida Su; cicatricosa Q)aliquem facie cognoscere (noscitare) L — знать кого-л. в лицоfaciem perfricare — см. perfrico6) зрелище (decōra f.! PJ) -
15 forma
fōrma, ae f.1) форма, вид (f. agri H; corporis C); образ, облик (f. humana Q)2) лицо, лик, обличье (f. reliquaque figura C)3) наружность, внешность ( virgīnes formā excellente L)5) изображение, рисунок, фигура, образ (formae virorum clarissimorum C; formas in arēnis describere L)6) чертёж (f. geometrica C)7) литера, рисунок буквы (formae litterarum C, T, Su)8) характер, устройство, организация, образ (vitae T; pugnae L)f. rei publicae C — образ правления (государственное устройство)9) набросок, проект (senatūs consulti L, Vop)10) очерк (vitae beatae, officii C)11) явление, видение (deorum, viri terribilis O)12) форма, чекан (formis caseum exprimere Col; argentum formā signatum QC)f. sutoris H и f. caligaris Dig — сапожная колодка13) разновидность, вид ( generis illius duae sunt formae C)14) грам. форма слова Vr, Q, AG15) обрамление, рама (picturae PM; formae ligneae Vtr)17) императорский указ Capit -
16 genus
I eris n. [ geno = gigno]1) происхождение (nobĭle, plebejum L etc.)g. trahere (ducere) ab aliquo O etc. — вести свой род (происходить) от кого-л.2) знатное происхождение, родовитость (g. jactare H)3) род, племя, народ (Graecorum, Romanum Sl; bellicosum L)g. hominum C (humanum Sen, mortale V) — человеческий род, человечествоg. ferarum Su — животное царствоg. avium (volucrum) O — пернатый мирg. piscium H — pisces4) род, дом (Corneliorum Su; Fabium L)auctores generis C — основатели рода, предкиg. prodere V — продолжать родbella tui generis O — войны твоих (т. е. Августа) предковg. Adrasti O — Diomedesg. lapĕti H — Prometheus6) пол (virile, muliebre Lcr, C)7) грам. род ( in nominibus tria genera Q)8) категория, класс, слой, круг (g. irritabile vatum H)militare g. L — военные, армия9)а) порода ( equorum Cato); вид, разновидность (cibi Cs; arborum atque frugum Just)aves omne g. Vr — птицы всех видовalia id g. или alia generis ejusdem C etc. — прочее тому подобноеaliquid id g. C — нечто в этом родеgenere, non numero C — качественно, а не количественноnullo genere Pt — ни в коем случае, никоим образом10) литературный жанр (Aesopi g. Ph)11) архитектурный стиль (Doricum g. Vtr)12) способ, манера, характер (g. pugnandi и pugnae Cs etc.; g. scribendi H или scripturae Nep)g. dicendi C — ораторский стиль, литературный слогg. vitae (vivendi) C, Sen etc. — образ жизни13) отношениеin omni genere Nep etc. — во всех отношениях14) лог., филос. род (g. etspecies cujusquerei C)II genus, ūs m. LM = genu -
17 insisto
īn-sisto, stitī, —, ere1) становиться, ступать (in aliquā re, aliquam rem или alicui rei; поэт. aliquā re)i. (summis) digĭtis O, Sen — стать на цыпочкиi. limen V — ступить на порогi. vestigiis alicujus C, Sen etc. — идти по чьим-л. следамi.margine ripae O — плыть к краю берегаi. iter L, Pt, viam Ter, C, V и viā Ter — вступить на путь, идти по путиi. vestigia certa viae Lcr — стать на верный путьprave i. Ter — пойти по неправильному пути2) стоять (на), находиться (in manu alicujus C; in tantā gloriā C)villae, quae fluminis margine insīstunt PJ — города, находящиеся на берегу рекиcurriculo quadrigarum i. T — управлять квадригойpluribus munimentis i. T — стоять на многих основаниях, т. е. сильно укрепить своё положение3) идти по следам, преследовать, теснить (i. hostes Nep и hostibus L)4) настаивать, требовать (i. alicui H, Col)5) предпринимать, приступать, начинать (i. negotium C; obsidioni QC)6) предаваться (i. spei T); усердно заниматься (i. in или ad aliquam rem Cs, L и alicui rei L)totus et mente et animo in bellum insistit Cs — (Цезарь) всеми помыслами и всей душой отдаётся войнеrationem pugnae i. Cs — придерживаться (определённого) боевого планаi. urbem oppugnare L — настойчиво штурмовать город7) останавливаться ( orator paulum insistit C); быть неподвижным ( stellae insistunt C)8) колебаться, сомневаться (i. in aliquā re C)9) наступать, начинаться ( tempora institerant O) -
18 insolitus
īn-solitus, a, um1) непривыкший (rerum bellicarum Sl; ad laborem Cs)2) непривычный, необыкновенный, необычный (labor Sl, O, Q; spectaculum T; loquacitas C); редкостный, редкий (genus pugnae QC; verbum C) -
19 instauratio
īnstaurātio, ōnis f. [ instauro ]возобновление, повторение (ludorum C; pugnae AG); восстановление ( templi Vlg); починка, ремонт ( armorum Veg) -
20 intersum
inter-sum, fuī, esse1) быть (посреди), находиться (между), проходить, пролегать (pons interest inter eos C)i. pede Cato — отстоять друг от друга на один футinter primum et sextum consulatum sex et quadraginta anni interfuerunt C — между первым и шестым консульствами прошло 46 лет2) быть, находиться, присутствовать, участвовать (i. omnibus negotiis PM; pugnae Nep; i. proelio Cs; convivio и in convivio C)i. populo Quirini H — жить среди римского народа3) разниться, различаться, отличаться (vera intersunt a falsis C; stulto — dat.— intellĕgens quid interest? Ter)impers. interĕst — есть разницаinterest inter «carere» et «egēre» Sen — есть разница между (понятиями) «не иметь» и «нуждаться»multum interest Sen etc. — есть большая разницаnihil interest C etc. — нет никакой разницыnulla res interest, nisi tempus Nep — вся разница лишь во времени4) impers. interest имеет значение, важно (alicujus или alicujus rei, aliquā или ad aliquid)plurimum interest ad disciplinam militiae L — в высшей степени важно с точки зрения воинской дисциплиныi. meā (tuā, suā) C etc. — важно для меня (для тебя, для него)interest omnium recte facere C — все заинтересованы в том, чтобы поступать честноmultum (magni) interest C etc. — весьма важноinterest ut (ne) illud fiat C, Cs etc. — важно, чтобы это (не) произошлоnon sentientis nihil est ullam in partem quod intersit C — кто ничего (уже) не чувствует, того ничто уже не интересует
- 1
- 2
См. также в других словарях:
MONAMACHIA — dicta est olim exercitatio, in qua duo inter se utplurimum dimicabant, vel ut ad bellicas pugnas ineundas fortitudinem et peritiam compararent: vel, ut in ludis, Amphitheatris, atque aliis publicis certaminibus coronas victoriae consequerentur,… … Hofmann J. Lexicon universale
PUGNA, a PUGNO — proprie de Pugilibus, postea ad alios significatus translatâ voce, exercitationem, in qua duo ut plurimum inter se dimicabant, in ludis, Amphitheatris, atque aliis publicis certaminibus spectaculisque, ut victoriae obtinerent coronas populumque… … Hofmann J. Lexicon universale
VELITES — Festo fuêre, milites expediti, sic dicti, quasi volantes: de quorum institutione ita Val. Max. l. 2. c. 3. ex ult. Velitum, inquit, usus eô bellô primum repertus est, quô Capuam Fulvius Flaccus Imperator obsedit. Nam cum Equitatui Campanorum… … Hofmann J. Lexicon universale
journée — f. penac. Vient de ce mot Jour. L Italien dit aussi Giornata, et l Espagnol Jornada, et signifie, ores jour. C est une plaisante journée, Lepidus hic quidem dies est. Il ne mange qu une fois la journée, c. le jour. Ores le chemin qu un homme de… … Thresor de la langue françoyse
CAESTIPHORI — species Pugilum: sic enim vel pugnô, vel caestibus qugnare erant soliti. Fuit autem Caestus (a caedendo dictus) clava plumbeas pilas loris bubulis appensas habens; sed et lam inae nonnumquam ferreae aut annuli connexi erant, quibus utrumque vel… … Hofmann J. Lexicon universale
CERTAMEN — apud Virgilium, Eclogâ 7. v. 16. Et Certamen erat Corydon cum Thyrside magnun, eleganter pro certante. Alias idem cum Agone: cuiusinodi Certaminum cum varia essent olim genera, illorum IV. illa inprimis, quae Sacra dicta, Graecis Ιἑροὶ Α᾿γῶνες,… … Hofmann J. Lexicon universale
JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 … Hofmann J. Lexicon universale
PUGNANDI mos vetus — indigitatur Statio, Thebaid. l. 8. v. 572. Arma refert sociis et in agmina fida, peractâ Caede, redit Nempe Heroes ante agmina sua procurrentes olim pugnabant, et partis spoliis aut caede peractâ redibant ad turmas suas, uti ex Homero videre est … Hofmann J. Lexicon universale
SCIAMACHIA — Graece Σκιαμαχία. Latin. umbratilis pugna, Ep. 117. Senecae Ventilatio, pugnae Gymnasticae olim species fuit, quae sine teils fiebat adeoque monomachiae vel hoplomachiae erat oppsita, ex mente Oribasii. Secundum alios, quâ homo adversus umbram et … Hofmann J. Lexicon universale
escarmouche — Escarmouche, f. p. Est l algarade et conflict desrangé qui font partie de deux armées ennemies hors le corps desdittes armées, Velitatio, Procursatio. Liu. l. 22. et 23. Leue praelium pugna haud iusta. Et est, tant de gens de pied que de cheval,… … Thresor de la langue françoyse
Fundregion Kalkriese — Karte der Fundstellen Die Fundregion Kalkriese ist ein Areal in der Kalkrieser Niewedder Senke in Bramsche im Osnabrücker Land, in dem größere Mengen römischer Funde gemacht wurden. Es handelt sich neben dem Römerlager Hedemünden, dem Römerlager… … Deutsch Wikipedia